Bunları Bilmeden Tekerlekli Sandalye Almayın!

Tekerlekli sandalyeler, hareket kabiliyeti kısıtlı bireylerin bağımsızlığını artırmak, günlük yaşamlarını kolaylaştırmak ve konfor sağlamak için tasarlanmış medikal ürünlerdir. Farklı ihtiyaçlara yönelik çeşitli modeller bulunur ve her biri belirli kullanım alanlarına hitap eder. Aşağıda, katlanabilir tekerlekli sandalyeler, aktif tekerlekli sandalyeler, satın alırken dikkat edilmesi gerekenler ve kullanılan malzemeler hakkında detaylı bilgi sunuyorum.

1. Katlanabilir Tekerlekli Sandalyeler

Katlanabilir tekerlekli sandalyeler, taşınabilirlik ve depolama kolaylığı sunan modellerdir. Özellikle seyahat eden veya sınırlı alanda yaşayan kullanıcılar için idealdir.

    Özellikler:

• Katlanabilirlik: Göbekten makas sistemi veya tek hamlede katlanma mekanizması sayesinde kompakt hale gelir. Katlandığında araç bagajına sığar veya evde az yer kaplar. Örneğin, bazı modeller 5 saniyede katlanabilir ve açılabilir.
• Ağırlık: Genellikle 15-28 kg arasında değişir. Hafif modeller (örn. alüminyum veya lityum pilli akülü sandalyeler) 22 kg civarındadır.
• Malzeme: Alüminyum, çelik veya güçlendirilmiş alüminyum kullanılır. Alüminyum gövdeli modeller daha hafif ve taşınması kolaydır.
• Hareket Tipi: Manuel (kullanıcı veya refakatçi tarafından itilir) ve akülü (elektrikle çalışır, joystick kontrollü) seçenekleri mevcuttur. Akülü modellerde lityum piller uzun ömür ve hafiflik sağlar.
• Koltuk ve Konfor: Koltuk genişliği 45-60 cm arasında değişir, genellikle naylon veya vinil kumaştan yapılır. Jel veya visco minderler eklenerek konfor artırılabilir.
• Ek Özellikler: Çıkarılabilir ayaklıklar, hareketli kolçaklar, emniyet kemeri, anti-tipper tekerlekler (devrilme önleyici) ve ayarlanabilir sırt kısmı bulunabilir.

    Kullanım Alanları:

• Evde, dış mekanda veya seyahatte kullanım için uygundur.
• Dar alanlarda (asansör, kapı geçişleri) manevra kabiliyeti yüksektir.
• Geçici veya uzun süreli hareket kısıtlılığı olan bireyler için idealdir.
• Tuvalet ve banyo için özel katlanabilir modeller de bulunur.

    Avantajlar:

• Taşıma ve depolama kolaylığı.
• Hafif modeller (özellikle alüminyum) kullanıcı dostu.
• Hem iç hem dış mekanlarda kullanılabilir.
• Dezavantajlar:
• Bazı ucuz modellerde dayanıklılık düşük olabilir (örn. Çin malı ürünler).
• Akülü modellerde batarya ömrü ve şarj süresi kritik olabilir.

2. Aktif Tekerlekli Sandalyeler

Aktif tekerlekli sandalyeler, hareketli ve bağımsız bireyler için tasarlanmış, hafif, özelleştirilebilir ve yüksek performanslı modellerdir. Genellikle engelli sporcular veya üst gövde kontrolü iyi olan kullanıcılar tarafından tercih edilir.

    Özellikler:

• Kişiye Özel Tasarım: Kullanıcının beden ölçülerine göre üretilir (koltuk genişliği 44-50 cm, ek 3 cm boşluk).
• Malzeme: Karbon fiber, titanyum veya güçlendirilmiş alüminyum kullanılır. Bu malzemeler ultra hafif (9-15 kg) ve dayanıklıdır.
• Hareket Kabiliyeti: Bas-çıkar teker özelliği, öne yatabilen sırt kısmı ve çıkarılabilir ayaklıklar transferi kolaylaştırır.
• Tekerlekler: Büyük arka tekerlekler ve küçük ön tekerlekler, kullanıcıya kendi kendine hareket etme imkanı sunar. Dolgu lastikler daha az enerjiyle daha fazla yol sağlar.

        Çeşitler:

• Katlanabilir Aktif Sandalyeler: Taşınabilirlik sağlar.
• Sökülebilir Aktif Sandalyeler: Tekerlekler ve sırt kısmı çıkarılabilir.
• Yarı Aktif Sandalyeler: Daha az özelleştirilmiş, ancak yine hafif modeller.
• Kullanım Alanları:
• Günlük yaşamda (ev, iş, sosyal aktiviteler) ve dış mekanlarda yoğun kullanım.
• Spor amaçlı (basketbol, tenis, maraton) için özel modeller.
• Üst gövde kontrolü iyi olan bireyler için uygundur.
• Fiyat Aralığı: 7.000-60.000 TL. Karbon fiber veya titanyum modeller daha pahalıdır.

    Avantajlar:

• Hafiflik ve yüksek manevra kabiliyeti.
• Kişiye özel üretimle maksimum konfor.
• Spor ve aktif yaşam için ideal.
• Dezavantajlar:
• Yüksek maliyet.
• SGK ödemesi sadece gaziler için tam karşılanıyor.

3. Tekerlekli Sandalye Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Doğru tekerlekli sandalye seçimi, kullanıcının konforu, güvenliği ve bağımsızlığı için kritik öneme sahiptir. Aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır:

    Kullanıcının Fiziksel Durumu:

• Boy ve Kilo: Koltuk genişliği, kullanıcının kalçasından 2-3 cm daha geniş olmalıdır (genelde 40-50 cm). Ağırlık kapasitesi (100-150 kg) kontrol edilmelidir.
• Yaş: Çocuklar için pediatrik modeller, yetişkinler için standart veya kilolu bireyler için özel tasarımlar seçilmelidir.
• Hareket Kabiliyeti: Üst gövde gücü iyi olanlar için manuel, sınırlı olanlar için akülü modeller uygundur.

    Kullanım Alanı:

• İç Mekan: Dar alanlar için kompakt, yüksek manevra kabiliyetli modeller (örn. Poylin P206).
• Dış Mekan: Büyük tekerlekli, sağlam motorlu (250W ve üzeri) ve yüksek akü kapasiteli (12-16 Ah) modeller tercih edilmeli.
• Özel Alanlar: Tuvalet/banyo sandalyeleri veya plaj sandalyeleri gibi özel modeller.

    Konfor ve Ergonomi:

• Koltuk: Naylon/vinil kumaş dayanıklıdır, ancak jel veya visco minderler bası yaralarını önler. Koltuk derinliği ve genişliği ayarlanabilir olmalıdır.
• Kolçak ve Ayaklık: Çıkarılabilir veya ayarlanabilir kolçaklar transferi kolaylaştırır. Ayaklıkların sallanabilir veya sabit olması seçime bağlıdır.
• Emniyet: Emniyet kemeri, anti-tipper tekerlekler ve elektromanyetik frenler güvenliği artırır.

    Taşınabilirlik:

• Katlanabilir modeller, seyahat veya küçük araç bagajları için idealdir. Hafif modeller (alüminyum veya karbon fiber) tercih edilmelidir.
• Akülü sandalyelerde akülerin çıkarılabilir olması taşınabilirliği artırır.

    Malzeme ve Dayanıklılık:

• Alüminyum veya karbon fiber hafiflik, çelik ise dayanıklılık sağlar. Paslanmaz çelik dış mekan için uygundur.
• Tekerlek kalitesi (dolgu lastik vs. pnömatik) ve fren sistemi uzun ömürlülük için önemlidir.

    Marka ve Servis:

Wollex, Poylin, Ottobock, Quickie gibi güvenilir markalar tercih edilmelidir.

Yedek parça ve teknik servis erişilebilirliği kontrol edilmelidir.

    Diğer Faktörler:

• Doktor veya fizyoterapistle görüşülerek ihtiyaçlar belirlenmelidir.
• Kullanım süresi (geçici veya kalıcı) modele karar vermede etkilidir.
• Estetik (renk, tasarım) ve aksesuarlar (sıcak su torbası, bardak tutucu) kullanıcı memnuniyetini artırır.

4. Tekerlekli Sandalyelerde Kullanılan Malzemeler

Tekerlekli sandalyelerin performansı, ağırlığı ve dayanıklılığı büyük ölçüde kullanılan malzemelere bağlıdır. Yaygın malzemeler şunlardır:

    Alüminyum:

• Özellikler: Hafif (sandalyeler 15-28 kg), korozyona dayanıklı, taşınabilir.
• Kullanım: Katlanabilir ve aktif sandalyelerde sıkça kullanılır. Özellikle akülü modellerde (örn. Poylin P207) tercih edilir.
• Avantajlar: Manevra kabiliyeti yüksek, uzun ömürlü.
• Dezavantajlar: Çeliğe göre daha pahalı.

    Karbon Fiber:

• Özellikler: Ultra hafif (9-12 kg), yüksek dayanıklılık, esnek.
• Kullanım: Aktif tekerlekli sandalyeler ve spor modellerinde yaygındır.
• Avantajlar: Maksimum hafiflik, estetik tasarım.
• Dezavantajlar: Çok yüksek maliyet (30.000 TL ve üzeri).

Çelik:

• Özellikler: Ağır (20-49 kg), yüksek dayanıklılık, paslanmaz seçenekler mevcut.
• Kullanım: Ekonomik manuel sandalyeler ve akülü modellerde (örn. Poylin P201).
• Avantajlar: Uygun fiyat, sağlam yapı.
• Dezavantajlar: Ağır, taşınması zor.

    Titanyum:

• Özellikler: Alüminyuma göre daha hafif ve dayanıklı, korozyona karşı dirençli.
• Kullanım: Yüksek kaliteli aktif sandalyelerde kullanılır.
• Avantajlar: Hafiflik ve sağlamlık kombinasyonu.
• Dezavantajlar: Pahalı.

    Diğer Malzemeler:

• Koltuk ve Kaplama: Naylon, vinil veya sert kumaş kullanılır. Dayanıklı ve temizlemesi kolaydır.
• Tekerlekler: Kauçuk, yarı pnömatik veya dolgu lastikler. Dolgu lastikler bakım gerektirmez, ancak pnömatik lastikler daha konforludur.
• Aksesuarlar: Plastik veya ABS kaplamalı kolçaklar, ayaklıklar ve fren sistemleri.

Hangi Modeli Seçmeli?

• Katlanabilir Tekerlekli Sandalye: Seyahat eden, evde sınırlı alanı olan veya geçici ihtiyaç duyanlar için uygundur. Hafif alüminyum veya lityum pilli akülü modeller (örn. Wollex W807) önerilir.
• Aktif Tekerlekli Sandalye: Bağımsız, aktif bir yaşam süren, spor yapan veya üst gövde kontrolü iyi olan bireyler için idealdir. Karbon fiber veya titanyum modeller (örn. Ottobock A200) tercih edilebilir.

Ek İpuçları

• Deneme: Mümkünse sandalyeyi satın almadan önce deneyin.
• SGK Desteği: Türkiye’de SGK, gaziler için tam, diğer kullanıcılar için kısmi ödeme yapar.
• Kiralama: Kısa süreli ihtiyaçlar için kiralama ekonomik bir seçenektir.
• Bakım: Tekerlekler, frenler ve akülerin düzenli bakımı uzun ömür sağlar.
• Markalar: Wollex, Poylin, Ottobock, Quickie, Meyra gibi markalar kalite ve servis açısından öne çıkar.